Άγιος Μαρίνος

Κράτος της νότιας Ευρώπης, που περικλείεται από το έδαφος της βορειοκεντρικής Ιταλίας.Κράτος της νότιας Ευρώπης, που περικλείεται από το έδαφος της βορειοκεντρικής Ιταλίας.Ο Ά.Μ. βρίσκεται στις παρυφές των Απένινων ορέων, κοντά στο Ρίμινι και σε μικρή απόσταση από τις ακτές της Αδριατικής, ανάμεσα στις περιοχές Ρομάνια και Μάρκε της Ιταλίας.Το κράτος διοικητικά χωρίζεται σε 9 δήμους (καστέλι): Ακουαβίβα (Acquaviva), Κιεζανουόβα (Chiesanuova), Ντομανιάνο (Domagnano), Φαετάνο (Faetano), Φιορεντίνο (Fiorentino), Μπόργκο Ματζόρε (Borgo Maggiore), Ά.Μ. (San Marino), Μόντε Τζαρντίνο (Monte Giardino) και Σεραβάλε (Serravalle).Επίσημη γλώσσα είναι η ιταλική. Η καθομιλούμενη είναι μια ντόπια ρομανική διάλεκτος. Μοναδικές εθνοτικές ομάδες της χώρας είναι οι αυτόχθονες Σανμαρινέζοι και οι Ιταλοί.Οι πολιτικοί θεσμοί της δημοκρατίας του Α.Μ. ανάγονται σε παλαιότατες παραδόσεις, που αναβιώνουν μέσα από τα αξιώματα των δημόσιων λειτουργών και τη μεγαλοπρέπεια ορισμένων τελετών. Το σύνταγμα που ισχύει σήμερα χρονολογείται από το 1559. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί το κογκρέσο του κράτους και τη νομοθετική το μέγα και γενικό συμβούλιο, που εκλέγεται κάθε πέντε χρόνια με καθολική ψηφοφορία. Το συμβούλιο αυτό εκλέγει κάθε εξάμηνο (Απρίλιο και Οκτώβριο) από τα μέλη του δύο κυβερνήτες, οι οποίοι, ως εντολοδόχοι της εθνικής αντιπροσωπείας, ασκούν καθήκοντα αρχηγού του κράτους και προϊσταμένων της εκτελεστικής εξουσίας. Ανάμεσα στον Ά.Μ. και την Ιταλία ισχύουν ειδικές σχέσεις, που κωδικοποιήθηκαν με τη συνθήκη φιλίας της 22ης Μαρτίου 1862 (που ανανεώθηκε πολλές φορές μεταξύ 1872 και 1971) και τη σχετική δασμολογική ένωση.Τα πολιτικά κόμματα και οι τάσεις αντιστοιχούν σε γενικές γραμμές με εκείνα της Ιταλίας. Κυριότερα είναι η Κομουνιστική Επανίδρυση (RC), το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα του A.M. (PDCS), το Προοδευτικό Δημοκρατικό Κόμμα (PPDS) και το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSS).Την ανώτατη δικαστική εξουσία ασκεί το συμβούλιο των Δώδεκα, που έχει αρμοδιότητες τριτοβάθμιου χαρακτήρα σε σχέση με τον πρωτοβάθμιο δικαστή (ένας για τις αστικές εμπορικές διαφορές και ένας για τις ποινικές υποθέσεις) και το εφετείο. Επικρατούσα θρησκεία είναι η χριστιανική, του ρωμαιοκαθολικού δόγματος. Το εκπαιδευτικό σύστημα ανήκει στην αρμοδιότητα του κράτους. Το ποσοστό του αναλφαβητισμού είναι 4%.Η θητεία είναι εθελοντική, αλλά ο στρατός του Α.Μ., σε περίπτωση ανάγκης, αποτελείται από όλους τους ικανούς να κρατήσουν όπλο, από 16 έως 55 ετών. Την αμυντική δύναμη της χώρας συμπληρώνει η αστυνομία.Το τοπίο του Α.Μ. δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαιτερότητα. Το έδαφος είναι ορεινό και λοφώδες. Μόνο ο σκόπελος του Τιτάνο (739 μ.), σχηματισμένος από αμμώδεις ασβεστόλιθους της πλειοκαίνου, υψώνεται επιβλητικά για να διακόψει έτσι τους απαλούς αργιλούχους κυματισμούς.Το κλίμα είναι εύκρατο, αλλά τα καλοκαίρια είναι μάλλον ζεστά. Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι 686 χιλιοστά.Η χώρα αρδεύεται από αρκετούς ποταμούς, όπως ο Άουσα, ο Μαράνο και ο Σαν Μαρίνο.Η παράδοση επιμένει πως το όρος Τιτάνο άρχισε να κατοικείται κανονικά το δεύτερο μισό του 4ου αι. μ.Χ., από καταδιωχθέντες χριστιανούς, στους οποίους προστέθηκαν κατόπιν γεωργοί και βοσκοί. Αργότερα, ο βράχος οχυρώθηκε και οι κάτοικοι του βουνού συνέχισαν να ζουν ανεξάρτητοι, διατηρώντας την ηγεμονία του τόπου τους έως σήμερα.Η μέση πυκνότητα είναι 458 κάτ. ανά τ. χλμ. και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του πληθυσμού 1,45%. Το προσδόκιμο ζωής είναι 77,8 χρόνια για τους άντρες και 85 για τις γυναίκες.Ο πληθυσμός, που στο τέλος του 19ου αι. δεν ξεπερνούσε τους εννέα χιλιάδες κατοίκους, βαθμιαία αυξήθηκε τόσο ώστε σήμερα φτάνει τους 27.730 κάτ. Το 90% από αυτούς ζουν σε αστικούς οικισμούς. Το σημαντικότερο κέντρο είναι η πρωτεύουσα Ά.Μ. (San Marino, 4.401 κάτ. το 1998), που βρίσκεται στη δυτική πλαγιά του Τιτάνο σε ύψος 700 μ. Άλλα σημαντικά κέντρα είναι το Μπόργκο Ματζόρε (Borgo Maggiore) και το Σεραβάλε (Serravalle). Ο αγροτικός πληθυσμός είναι διασκορπισμένος σε απομονωμένα σπίτια στους πρόποδες του βουνού.Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία (δημητριακά, φρούτα, λαχανικά) και την κτηνοτροφία. Ο Ά.Μ. έχει επίσης πόρους από τον τουρισμό και ορισμένες μικροβιομηχανίες και βιοτεχνίες, όπως είναι η βιοτεχνία ενθυμίων που συνδέονται στενά με την τουριστική κίνηση. Το 1999 οι τουρίστες ξεπέρασαν τα 3 εκατομμύρια. Σοβαρό έσοδο για τη δημοκρατία αποτελούν επίσης τα γραμματόσημά της, που τα αγοράζουν οι φιλοτελιστές όλου του κόσμου. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) ήταν 860 εκατ. δολάρια ΗΠΑ το 2000, με κατά κεφαλήν εισόδημα 32.000 δολ. Ο πληθωρισμός υπολογιζόταν την ίδια χρονιά στο 2,2% και η ανεργία στο 3% του συνολικού ενεργού πληθυσμού.Ίδρυση και πορεία του κράτους έως τον 19ο αι. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Ά.Μ. προήλθε από μια κοινότητα χριστιανών που δημιουργήθηκε τον 4ο αι. κάτω από τη διεύθυνση ενός λιθοξόου από το νησί Άρμπε, του Μαρίνου, ο οποίος είχε αποσυρθεί εκεί για να αφοσιωθεί στον ασκητικό βίο. Σε ένδειξη σεβασμού προς τον ιδρυτή της, η δημοκρατία ζήτησε και πήρε την τρίχρωμη σημαία του Άρμπε, όταν το νησί περιήλθε στη γιουγκοσλαβική κυριαρχία, το 1923. Στις αρχές του Μεσαίωνα, η κοινότητα αναγκάστηκε να οχυρωθεί, για να προφυλαχτεί από τις επιδρομές, ιδιαίτερα των Σαρακηνών και Νορμανδών πειρατών και των Ούγγρων. Τον 11o αι. υιοθέτησε μια δημοκρατική κοινοτική οργάνωση. Καταστατικά της οργάνωσης αυτής διασώζονται από τον 13o αι. Το 1291, ο πάπας Νικόλαος Δ’ αναγνώρισε την κοινότητα ως ανεξάρτητο κράτος. Παρά τις επιβουλές των γειτονικών επισκόπων και των Μαλατέστα, αρχόντων του Ρίμινι, ο Ά.Μ. κατόρθωσε να διατηρήσει την ανεξαρτησία του, προσφεύγοντας στη βοήθεια των κόμητων (έπειτα δουκών) του Μοντεφέλτρο ή των παπών. Σε ορισμένες περιπτώσεις κατόρθωσε πολεμώντας και να επεκτείνει το έδαφός του. Αργότερα, το παπικό κράτος προσπάθησε επανειλημμένα να τον απορροφήσει (μια τέτοια απόπειρα έκανε ο καρδινάλιος Αλμπερόνι, το 1739), συνάντησε όμως πάντοτε επιτυχή αντίσταση. Ακόμα και στην περίοδο του Ναπολέοντα, ο Ά.Μ. διατήρησε την ανεξαρτησία του. Καταφύγιο των πατριωτών και των πολιτικών φυγάδων κατά τη διάρκεια του αγώνα της Ιταλίας για την εθνική της ανεξαρτησία (έδωσε άσυλο στη φάλαγγα του Γκαριμπάλντι, όταν έφυγε από τη Ρώμη τον Ιούλιο του 1849), υποχρεώθηκε να υποστεί την αυστροπαπική στρατιωτική εισβολή. Μετά τους πολέμους ανεξαρτησίας το κράτος βρέθηκε τριγυρισμένο από το βασίλειο της Ιταλίας και για μία ακόμη φορά του αναγνωρίστηκε η ηγεμονία στο έδαφός του και το δικαίωμα να εκδίδει το εθνικό νόμισμα και τα δικά του γραμματόσημα. Από τον 20ό αι. μέχρι σήμερα. Στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο (1914-18), η χώρα διακήρυξε και διατήρησε την ουδετερότητά της. Από το 1924 έως το 1943 προσανατολίστηκε στον φασισμό, διατήρησε όμως την ανεξαρτησία της. Το 1944-45 υπέστη καταστροφές τόσο από βομβαρδισμούς όσο και από τα στρατεύματα των εμπολέμων που πέρασαν από το έδαφός της. Από το 1945 έως το 1957 την κυβέρνηση ασκούσε ο αριστερός συνασπισμός κομουνιστών και σοσιαλιστών. Το 1957 η διακυβέρνηση πέρασε στα χέρια της συμμαχίας χριστιανοδημοκρατικού και σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. Η συμμαχία διατηρήθηκε στην εξουσία μέχρι το 1973. Ακολούθησε περίοδος βραχύβιων κυβερνήσεων. Το 1978 νεότερος συνασπισμός υπό την ηγεσία των κομουνιστών ξαναπήρε τα ηνία αλλά κατέρρευσε το 1986, μετά από αποκαλύψεις για οικονομικά σκάνδαλα. Οι σοσιαλιστές αναδείχθηκαν νικητές στις εκλογές του 1993. Έναν χρόνο νωρίτερα, ο Ά.Μ. είχε γίνει μέλος του ΟΗΕ. Η επίσημη λήξη της εμπόλεμης κατάστασης μεταξύ του κράτους και της Σουηδίας, το 1996, αποτελεί ένα από τα πλέον ακραία ιστορικά παράδοξα, καθώς εξαιτίας μιας παράβλεψης στα κείμενα της ειρήνης της Βεστφαλίας, ο πόλεμος για τις δύο χώρες συνεχιζόταν και μετά το τέλος του Τριακονταετούς πολέμου, δηλαδή από το 1648! Τον Φεβρουάριο του 2002, ο Ά.Μ. υπέγραψε την συμφωνία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), για μεγαλύτερη διαφάνεια στα φορολογικά και τραπεζικά συστήματα της χώρας, με στόχο την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.Οι λαϊκές παραδόσεις του Α.Μ. είναι σε μεγάλο βαθμό όμοιες με εκείνες των γειτονικών περιοχών της Εμίλια-Ρομάνια και της περιοχής Μάρκε. Δύο φορές τον χρόνο εορτάζεται με μεγάλη επισημότητα η αλλαγή των κυβερνητών. Το καταστατικό ορίζει να βγαίνουν νωρίς το πρωί, αλλά συνήθως είναι ήδη δέκα όταν, περνώντας μέσα από τους δρόμους, η πομπή των κατοίκων φτάνει στο μικρό ανάκτορο Βαλόνι, έδρα του μουσείου και της βιβλιοθήκης, και περιμένει να υποβάλει τα σέβη στους κυβερνήτες ανάμεσα σε δύο σειρές φυλάκων ντυμένων με πολύχρωμες στολές του 17ου αι. Οι άρχοντες ενώνονται με τους πολίτες και η πομπή κατευθύνεται προς το Δημόσιο Μέγαρο. Εκεί περιμένουν οι αποχωρούντες κυβερνήτες και, αφού ενωθούν με το πλήθος, η πομπή ξεκινά για το Πιέβε, όπου παρακολουθούν τη λειτουργία. Μετά επιστρέφουν στο Δημόσιο Μέγαρο και στην αίθουσα τελετών γίνεται η μεταβίβαση της εξουσίας. Ο γραμματέας του κράτους διαβάζει το λατινικό κείμενο και οι απερχόμενοι βγάζουν από τον λαιμό τα διακριτικά του Α.Μ. και τα φορούν στους διαδόχους τους. Ως τελευταία συμβολική χειρονομία, παραδίδονται στους νέους κυβερνήτες τα κλειδιά και οι σφραγίδες της πόλης. Κάθε Μάρτιο λαμβάνει χώρα ο μαραθώνιος Ρίμινι-Ά.Μ. και τον ίδιο μήνα οργανώνεται το περίφημο ράλι αυτοκινήτων των Χιλίων Μιλίων (Mille Miglia). Άποψη της πρωτεύουσας του Αγίου Μαρίνου, που είναι χτισμένη στη δυτική πλαγιά του όρους Τιτάνο (φωτ. Igda). Το κυβερνητικό μέγαρο του μικρού κράτους του Αγίου Μαρίνου (φωτ. Igda). Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία του Αγίου Μαρίνου Έκταση: 61 τ. χλμ. Πληθυσμός: 27.730 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Άγιος Μαρίνος (4.500 κάτ.)